به گزارش بهداشت نیوز، در هفته‌‌ای که پشت سر گذاشتیم، شاهد برگزاری مراسم عزاداری و همچنین سفرهای بی‌شماری در سراسر کشور بودیم. گفته می‌شود که بیش از 2.5 میلیون سفر، طی هفته گذشته انجام شده است.
با اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی تا حد قابل اعتنایی شمار مبتلایان به کرونا را کاهش می‌دهد، اما هنوز هم ابهامات و نگرانی‌هایی در باب افزایش شمار مبتلایان وجود دارد.
دکتر طلعت مختاری آزاد، استاد گروه ویروس‌شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار بهداشت نیوز در باب این نگرانی‌ها و پیش‌بینی وضعیت ابتلا به کرونا در دو هفته‌ی آینده،می‌گوید: «طبیعتا برای خود شما هم قابل پیش‌بینی است، زمانی که می‌شنوید دو و نیم میلیون نفر مسافرت کردند، در کنار مراسم مذهبی، هر چقدر هم رعایت کرده باشند انتظار داریم که بعد از 10 روز یا دو هفته موارد بیشتری داشته باشیم، البته امیدوارم که چنین نشود ولی قاعده چنین است»
پروتکل‌های نجات‌دهنده
با اینکه ویروس کرونا رفتارهای متفاوتی از زمان شناسایی تا به امروز داشته است، اما برای اغلب ما روشن است که شدت انتقال بیماری بالاست و اجتماعات تا چه اندازه می‌توانند به آن دامن بزنند.
دکتر سوری، استاد دانشگاه تهران و عضو ستاد مقابله با کرونا در این‌باره می‌گوید: «اینکه دو هفته آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، بستگی دارد که مردم در این مدت چه رفتاری داشته‌اند، چقدر سفر رفته‌اند و چه پروتکل هایی را رعایت کرده یا نکرده‌اند، اگر ملاحظات بهداشتی انجام نشده باشد، طبیعتا پیشبینیای هم که برای دو هفته آینده می شود، پیش بینی خوشایندی نخواهد بود و باید گفت که متاسفانه شاهد افزایش موارد ابتلا، بستری و مرگ ناشی از کووید 19 خواهیم بود. ولی اگر مراعات صورت گرفته باشد، که به نظر نمی آمد چنین باشد، انتظار می رود که ما با افزایش موارد رو به رو باشیم و اندازه این افزایش بستگی به شکل توزیع آن در سطح کشور دارد؛ توزیع رفتارهای غیربهداشتی و عدم رعایت پروتکل‌ها و اینکه بافت و ترکیب جمعیتی که با بیماری مواجه شده‌اند، چگونه است.»
محرم، سفر، مدرسه
در مقابل نگرانی‌هایی که بابت رفتار مردم در تعطیلاتی که پشت سرگذاشتیم وجود دارد، آنچه بسیار مهم و البته نامعلوم است، مسئله بازگشایی مدارس است. با اینکه زمان شروع به کار مدارس 15 شهریورماه اعلام شده، اما همچنان ابهاماتی در مورد حضور یا عدم حضور دانش‌آموزان وجود دارد و خانواده‌ها اغلب سردرگم و بلاتکلیف‌اند. معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش عنوان می‌کند که: «برای کلاس‌اولی‌ها برنامه خاصی دارند که اگر وضعیت منطقه قرمز باشد کلاسی که تعداد زیادی دانش آموز در آن حضور داشته باشند نخواهیم داشت، اما هر دو یا سه دانش آموز همراه خانواده می‌آیند و معلم‌شان را می‌شناسند و این لازم است»
این در حالی است که حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش در افتتاحیه سی و چهارمین اجلاس سالیانه رؤسا و مدیران وزارت آموزش و پرورش کشور که مجازی برگزار شد عنوان کرد: «مدرسه باید در تمام روزهای تحصیل باز و فعال باشد؛ هیچ مدرسه‌ای حتی در شرایط قرمز نمی‌تواند بسته باشد.»
هیچ منطقه سبزی در کشور وجود ندارد
با توجه به اینکه مسئله آموزش امری تعطیل نشدنی است و شرایط پاندمی، سیستم آموزشی را با یک بحران جدی روبه‌رو کرده و آن را بر سر دو راهی سلامت یا آموزش قرار داده است، نقش تصمیم‌گیری‌ها درباره حضور یا عدم حضور دانش‌آموزان و تدوین پروتکل‌های بهداشتی، حیاتی به نظر می‌رسد. آنچه تا به حال عنوان شده، این است که مدارس بر اساس دسته‌بندی مناطق به سفید، قرمز، نارنجی، نوع فعالیت‌شان را مشخص خواهند کرد.
دکتر سوری با بیان اینکه هیچ منطقه سبزی در کشور وجود ندارد، در همین رابطه به خبرنگار بهداشت نیوز گفت: «مناطق قرمز و سبز و نارنجی یک امر نسبی است. یعنی اینها نسبت به هم سنجیده می شوند. نه اینکه به طور مطلق یک نقطه برشی داشته باشیم و بگوییم اینجا سبز است، قرادادی است که در کشور ما شکل گرفته است از نظر اپیدمیولوژی منطقه سبز به منطقه ای گفته می‌شود که طی دو هفته گذشته هیچ مورد جدیدی از بیماری در آنجا مشاهده نشده باشد ولی آن چیزی که در کشور هست نسبی است و برای همین است که وضعیت مناطق در حال جا به جایی است. این خیلی مبنای علمی قوی ای ندارد، منتهی برای اینکه بتوانیم اولویت بندی کنیم که بگوییم در این نقطه مسئله حادتر است و در منطقه ای دیگر کمتر حاد است، کاربرد دارد. بنابراین سبز، به معنای عدم وجود بیماری نیست و نارنجی هم به معنای وجود عددی بین سبز و قرمز نیست. مهم این است که بالقوه در کشور ما هیچ منطقه سبزی وجود ندارد و نمی‌شود با اطمینان گفت در هر منطقه‌ای ولو کمتر حاد اگر اجتماعی تشکیل شود و مواجهه‌ای پیش بیاید، پیامدی نخواهد داشت.»
دکتر مختاری آزاد نیز درباره بازگشایی مدارس می‌گوید: «اگر مدارس و دانشگاه‌ها شروع شوند، حتما وارد موج دیگری خواهیم شد. البته من به طور کلی دارم صحبت می‌کنم و منظورم فقط تهران نیست. درباره تهران هنوز تصمیمی در باب مجازی یا غیرمجازی برگزار شدن مدارس گرفته نشده است. پاسخ این است که با توجه به دونیم میلیون نفری که سفر کرده اند و مراسمی که داشتیم، به هر حال یک پیک خواهیم داشت، که ممکن است موج سوم را شروع کند یا در حد یک پیک باقی بماند. تا ببینیم که وضعیت مدارس و دانشگاه‌ها چه می‌شود.»
پروتکل‌های بهداشتی به تنهایی کارساز نیستند
به نظر می‌رسد که رعایت پروتکل‌های بهداشتی همانطور که پیش از این هم باعث شد تا شمار مبتلایان به کرونا در کشور کاهش پیدا کند، در مورد بازگشایی مدارس نیز نقش تعیین کننده‌ای خواهد داشت. همانطور که آدهانوم، دبیر کل سازمان جهانی بهداشت جهانی در کنفرانس مطبوعاتی‌اش می‌گوید: «ما می‌خواهیم شاهد بازگشت کودکان به مدرسه و افراد به محل کار خود باشیم اما این کار باید با ایمنی کامل انجام شود.»
اما صرف ابلاغ پروتکل به مدارس، کفایت نمی‌کند. دکتر سوری نیز با بیان این نکته که کودکان بالقوه استعداد انتشار بیماری را دارند، عنوان می‌کند: «طبیعی است که این پاندمی همچنان مهمان ماست تا زمانی که یا به طور طبیعی خاموش شود یا به روش های پیشگیرانه موثری مثل کشف واکسن، سرعت خاموشی آن بیشتر شود، تا وقتی که این اتفاق نیفتاده است هر اجتماع و مواجهه‌ای اعم از کودک یا بزرگسال می تواند پیک اپیدمی را افزایش دهد، کودکان بالقوه استعداد بیشتری درانتشار بیماری را دارند، چون تحرک بیشتری داشته و کمتر آموزش پذیر هستند و نسبت به قواعد و قوانین تمکین کمتری دارند.
کودکان در مرز خطر هستند، زیرا ما در این اپیدمی مرگ کودک زیر ده سال هم داشتیم هم در کشور و هم در سراسر جهان، بنابراین این‌طور نیست که کودکان کاملا مصون باشند. منتهی احتمالش کمتر است و اینکه کودکان انتقال دهنده بسیار مهمی هستند و ترددشان به محیط بیرون و درون خانه و ارتباط با بزرگترها می تواند باعث گسترش بیشتر بیماری شود. بنابراین باز شدن مدارس بالقوه می‌تواند استعداد افزایش اپیدمی را بالا ببرد ولیکن بستگی دارد به میزان ملاحظات و میزان اجرا و نظارت بر دستورالعمل‌ها اگر این نظارت و کنترل به خوبی صورت نگیرد، طبیعتا آنچه که به عنوان پروتکل کلمه می شود و روی کاغذ می‌آید هیچ اثری نخواهد داشت اما اگر ضامن اجرایی آن تأمین شود، می شود امیدوار بود که حتی با باز شدن مدارس، خیلی شاهد تغییرات اساسی در الگوی اپیدمیولوژی بیماری نباشیم»